Việc quản lý, điều trị ca nhiễm COVID-19 tại nhà phải áp dụng đúng nơi, có điều kiện đi kèm để đảm bảo hiệu quả và tránh lây nhiễm.
Tại cuộc họp Hội nghị tập huấn trực tuyến về quản lý, điều trị và chăm sóc người nhiễm SARS-CoV-2, người bệnh COVID-19 sáng 13/8, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long khẳng định Bộ Y tế đã sửa đổi phác đồ điều trị trên cách thức tiếp cận rộng rãi hơn, đảm bảo tiếp cận tốt nhất với tất cả loại thuốc.
Trong đó, tới đây ngành Y tế sẽ triển khai thí điểm chương trình điều trị, quản lý ca nhiễm SARS-CoV-2 tại nhà ở TP HCM và một số tỉnh, thành phố khác.
Quản lý F0 tại nhà, gia đình thành "home care"
Trao đổi với PV bên lề hội nghị, PGS.TS Lương Ngọc Khuê - Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh - cho biết Bộ Y tế đã có những bổ sung, điều chỉnh trong tiếp cận, điều trị.
PGS.TS Lương Ngọc Khuê. Ảnh: P.T
Ông Khuê cho biết qua phân tích diễn biến lâm sàng ca ca bệnh ghi nhận được, có tới 80% người bệnh không có triệu chứng và triệu chứng nhẹ. Trong 20% bệnh nhân có triệu chứng vừa, trung bình, có 5% bệnh nhân diễn biến nặng, 0,5-1% diễn biến nguy kịch.
Trước kia, Bộ Y tế phân thành 3 tuyến điều trị, bệnh nhân nặng điều trị tại bệnh viện trung ương, bệnh nhân trung bình điều trị ở tuyến tỉnh và bệnh nhân nhẹ ở tuyến huyện. Hiện nay, do số lượng bệnh nhân tăng nhanh và đông, với mục tiêu giảm tỷ lệ tử vong và tất cả bệnh nhân được tiếp cận với dịch vụ y tế, Bộ Y tế đã bổ sung một số điểm, chính sách.
"Dựa theo kinh nghiệm quốc tế, mô hình triệu chứng bệnh học, chúng tôi cũng đã xây dựng hướng dẫn thí điểm điều trị, quản lý ca nhiễm COVID-19 tại nhà" – Phó trưởng Tiểu ban Điều trị Lương Ngọc Khuê cho biết, khi đó, mỗi gia đình trở thành "home care" hay một phòng y tế.
Ngoài vấn đề hướng dẫn theo dõi, điều trị, Bộ Y tế lưu ý vấn đề cách ly ca nhiễm COVID-19 với những người trong gia đình, đảm bảo không lây nhiễm chéo cho gia đình và cộng đồng.
Để việc quản lý ca nhiễm COVID-19 tại nhà đảm bảo an toàn, hiệu quả, tăng cường tư vấn bằng công nghệ thông tin như zalo, điện thoại, zoom, viber để tư vấn cho họ cũng là yêu cầu được Bộ Y tế đặt ra.
Túi thuốc an sinh được cấp cho các gia đình có ca nhiễm COVID-19 điều trị tại nhà
Để quản lý ca nhiễm tại nhà, vấn đề sử dụng thuốc ở gia đình cũng rất quan trọng. Hiện Bộ Y tế có chiến lược cấp các túi thuốc an sinh cho các gia đình. Túi thuốc này gồm thuốc đông y, thuốc bồi bổ sức khoẻ và tăng khả năng miễn dịch.
"Tăng cường tư vấn cho mọi người trong gia đình và cộng đồng cũng được nhấn mạnh. Điều này sẽ giúp người bệnh an tâm, không bị kỳ thị, người trong gia đình được đảm bảo" – ông Khuê nói.
Tuy nhiên, ông Khuê cũng nhấn mạnh, mô hình quản lý, điều trị ca nhiễm COVID-19 tại nhà này phải áp dụng đúng nơi và có điều kiện đi kèm.
Điều trị bệnh nhân COVID-19 nặng ở TP HCM.
Theo ông Khuê, kinh nghiệm ở nước ngoài cho thấy ca nhiễm COVID-19 nhẹ và ít triệu chứng có thể điều trị, theo dõi tại nhà. Tuy nhiên, ở nước ngoài, mô hình về xã hội học, điều kiện sống của họ khác với Việt Nam.
“Gia đình của họ chỉ có 1-2 người, ít thế hệ. Còn ở Việt Nam, nhiều nhà ở khu vực đông dân cư hoặc nông thôn, mô hình gia đình, thậm chí có cả tứ đại đồng đường, có cả người cao tuổi và trẻ em cùng sinh hoạt chung. Trong một khuôn viên không rộng, để đảm bảo sinh hoạt riêng rồi điều kiện chăm sóc đáp ứng yêu cầu… là vấn đề cần phải quan tâm, xem xét”, PGS.TS Khuê lưu ý việc này vì phải phù hợp điều kiện kinh tế, văn hoá Việt Nam, mô hình gia đình, mô hình bệnh tật, điều kiện kinh tế.
Bộ Y tế sẽ áp dụng thí điểm mạnh mẽ cho TP.HCM và các địa phương có số ca bệnh gia tăng. Y tế cơ sở, bác sĩ gia đình, bác sĩ địa phương được giao phụ trách các khu vực. Từ đó, thiết lập mạng lưới bác sĩ tình nguyện để tư vấn sức khoẻ cho các cụm dân cư qua ứng dụng công nghệ.
"Phải triệt để thực hiện chiến lược 5K + vaccine + thuốc + công nghệ. Các vấn đề này cần đảm bảo lồng ghép, nhuần nhuyễn với nhau trong các khu vực" – ông Khuê nhấn mạnh.
Tư vấn tâm thần trong đại dịch
Trong chiến lược điều trị, Bộ Y tế đã hướng dẫn các địa phương phân thành 3 tầng.
Tầng thứ nhất sẽ quản lý ca nhiễm COVID-19 triệu chứng nhẹ và không triệu chứng (chiếm khoảng 80% tổng số bệnh nhân) tại cộng đồng, gia đình. "Tầng này không cần các cơ sở y tế khám chữa bệnh, chỉ cần tổ y tế, đương nhiên không cần các giáo sư, tiến sĩ hay trang thiết bị hiện đại như máy thở mà chỉ cần có điều kiện chăm sóc các chỉ số sinh tồn, điều kiện xét nghiệm" – ông Khuê lưu ý.
Thậm chí, các máy xét nghiệm cũng không đặt ở tầng điều trị này mà chỉ cần lấy mẫu xét nghiệm để gửi lên các trung tâm. Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng cho tầng điều trị này, nếu dịch có bùng phát ở địa phương thì mọi ca nhiễm đều được chăm sóc y tế.
Tầng 2, tất cả các bệnh viện trên toàn quốc đều phải chuẩn bị sẵn sàng 40% giường bệnh để tiếp nhận bệnh nhân COVID-19. Tất cả các bệnh nhân ở các tuyến khi xác định nhiễm SARS-CoV-2 đều được tiếp cận điều trị từ y tế cơ sở, bệnh viện huyện, bệnh viện tư nhân...
Ngoài các bệnh viện dã chiến chuyên điều trị bệnh nhân COVID-19 thì các bệnh viện khác phải tách đôi, thực hiện song song nhiệm vụ kép: vừa điều trị bệnh nhân thông thường vừa điều trị bệnh nhân COVID-19.
Tầng 3, điều trị bệnh nhân nặng cần bác sĩ giỏi, điều kiện máy móc tốt và điều kiện chăm sóc tốt. Các trung tâm này do các bệnh viện trung ương, bệnh viện tuyến đầu, các trung tâm hồi sức tích cực... đảm nhận. Hiện cả nước đang lên kế hoạch xây dựng 30 trung tâm hồi sức tích cực trên cả nước.
"Chúng ta cố gắng không cho bệnh nhân từ tầng 1 lên tầng 2 và 3, mong đợi chuyển ngược lại từ tuyến nặng về tuyến nhẹ và về với cộng đồng" – ông Khuê bày tỏ.
Trong hướng dẫn điều trị hiện nay, Bộ Y tế đã đưa ra vấn đề quan trọng đó là tư vấn tâm lý.
"Đại dịch cũng như thảm hoạ, người mắc bệnh rất lo lắng, tâm lý xao động, có diễn biến lo lắng, không biết điều trị thế nào, ở đâu, thuốc gì" – ông Khuê nhấn mạnh.
Tiểu ban Điều trị đang giao cho các bệnh viện và thầy thuốc cần hết sức lưu ý tư vấn với người cao tuổi, phụ nữ mang thai và trẻ em. Họ cần được động viên, bởi họ dễ chuyển nặng, tâm lý không ổn định thì tăng gánh nặng điều trị.